دراسة الإنزیاح الإیقاعي والکتابي في شعر نبیل یاسین

نوع المستند : علمی ـ پژوهشی

المؤلفون

1 طالبة الدکتوراه في فرع اللغة العربیة وآدابها بجامعة أراک، أراک، ایران

2 أستاذ مشارک في قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة أراک، أراک، ایران

3 أستاذ مساعد في قسم اللغة لعربیة وآدابها بجامعة أراک، أراک، ایران

المستخلص

یعدّ الإنزیاح من مصطلحات النظریات النقدیة من قبل الشکلانیین الروسیین. وهذه العملیة إحدی طرق أثریّة النص الأدبي الذي یمکن أن نعدّه الخروجَ من اللغة القیاسیة والعادیة. ویعتقد لیتش اللغوي الإنجلیزی أن أثریّة النص تنجز في قسمین: «الإنزیاح» و«زیادة القاعدة». وإنه عرّف ثمانية أقسام من الإنزیاح. قد بحثت هذه الدراسة الإنزیاح الإیقاعي والکتابي في شعر نبیل یاسین الشاعر العراقي بالمنهج التوصیفي ـ التحلیلي. أبدع الشعراء المعاصرون في اللغة والمفاهیم الشعریة عبر الإتّجاه الحداثي ونبیل یاسین واحد منهم. ونتائج الدراسة تشیر إلی أنّ الإنزیاح وزیادة القاعدة أدّیا إلی الأثریّة في أشعار نبیل یاسین. وقد تجلّی الإنزیاح الإیقاعي في إطار الإشباع والتشدید والسکون في شعره. ویستطیع الشاعر إنتقال المفاهیم والمشاعر إلی المخاطب عبر إختیار خاص للکلمات بسبب مشابهتها وتناغمها الأکبر مع أجزاء الکلام الأخری. وطرق الإنزیاح الکتابي في شعره هي: إستخدام الأشکال والفصل بین حروف الکلمات والتقطیع الکلامي وإستخدام علامة التنقیط وإستخدام علامة الکتابة في أمکنة غیر مناسبة  وإستخدام الأعداد والإضافة. ولقد تمکّن إیجاد علاقة مستمرة بین الکلمات والمعنی عبر الإنزیاح الکتابي. وقد تجلّی زیادة القاعدة في إطار تکرار الإسم والحرف والفعل والجملة والعبارات. وإستعمال الإنزیاح وزیادة القاعدة في شعره بهدف الأثریّة وإنعکاس الأزمات والظروف المتوترة في العراق؛ لذلک تمتّع من هذه العملیات من أجل الإبتکار في بنیة اشعاره ولغتها وخلق معان جدیدة.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية


عنوان المقالة [English]

Study of the phonologic and written deviation in Nabil Yasin’s poem

المؤلفون [English]

  • Zahra Nasri 1
  • Ghasem Mokhtari 2
  • Ahmad Omidali 3
  • Mahmood Shahbazi 2
1 Ph.D. of Arabic Language and Literature, Arak University, Arak, Iran
2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Arak University, Arak, Iran
3 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Arak University, Arak, Iran,
المستخلص [English]

Abstract
Deviation is one of the expressions in the view of Russian formalists. This approach is one of the ways to foregrounding in a litereay text. This can be considered as a leviol from the the stsndard language. The English linguist Leech believes that foregrounding is achieved through two types of deviation and extra regularity. He has divded deviation in to eight types. The peresent reaserch has studied phonologic and written deviation by descriptive - analytical method in the poems of the Iraqi poet Nabil Yasin. Contemporary Poets innovoted in language and poetic concepts with the trend of modernism and Nabil Yasin is one of them. The results of the research indicate that the deviation and extra regularity caused the foregrounding in Nabil Yasin’s poem. Phonetic deviation has been manifested in the form of saturation, gemination and relief in his poem. He has conveied thoughts and feeling to audience in more tavorable way thrugh a special selection of words, due to their similarity and consistency with of the poem. The methods of written deviation in his poems are: Using shapes, separation, the letters of the words, use the punctuation marks, applying punctuation marks in the wrong place, applying numbers and addition. He has been able to establish between words and meaning by written deviation. The exrra regularity is manifested in the form of repetition of nauns, adjective, verbs, sentences and phrases. Deviation  and extra regularity are applyied in his poem in order to foregrounding, reflection of crises and unsettled conditions in Iraq. Therefore, he used deviation  inorder to innovate in the structure, language of his poetry and creation of new meaning.
Keywords: Defamiliarization, Foregrounding, Phonologic and written deviation, Nabil Yasin.
 
Introduction:
Deviation is one of the expressions in the view of Russian formalists. This approach is one of the ways to foregrounding in a literary text. This can be considered as a leviol from the the stsndard language. Deviation is a result  of  an approach that occurse in words and is created by the creativity of the poet in the use of unusual words. It causes the language unfamilar and unknown to the audience, makes him think and adds his enjoyment of the text. The English linguist Leech believes that foregrounding is achieved through two types of deviation and extra regularity. He has divided deviation in to eight types. Informing the audeience about the causes and highlight maker factors and analysis of the phonologic and written deviation and also investigation of Nabil Yasin’s motivations for using diviation in his poem is one of the goals of this research. According to the carried out studies sofar, no research has been done on deviation from the norm in Nabil Yasin’s poetry. This research aims to answer the following questions:
What are the elements of the  phonologic deviation in Nabil Yasin’s poems?
What methods of  the written  of deviation has used  Nabil Yasin’s in his poems?
What are the most important motivations of  the poet to use deviation in his poems.
Marerials and Methods:
  The peresent reaserch has studied phonologic and written deviation by descriptive - analytical method and  based on Leech’s veiw in the poems of the Iraqi poet Nabil Yasin.
Discussion and Result
: The 20th in Arab countries, especially in in Iraq, can be considered the century of awakening and intellectual vigilance because many Iraqi poets fought against colonialism and tyranny, and their poems reflected political and social events. Contemporary Poets innovoted in language and poetic concepts with the trend of modernism and Nabil Yasin is one of them. In addition to being outstanding in terms of poetic concepts, the poems of this poet are innovative in terms of language and sharp poetic experssion. He has succeded in field of the musical distinguishes his language by using of phonological deviation. so, in addition to perfecting  and the musical effect of his poetry, he has helped to make the more pleasing to the audience. Nabil with special skill has created connection between the meaning, form and structure of the poem and also composes literary poems with special meaning, structure and consequently lead to defamiliarezation. Phonetic deviation is ignoring the phonetic rules in language and using a form that is not common phoneticaly in the standard language. The poet experesses an unfamilar concept or idea in  an appearance that is cotrary to the habit by means of written deviation, which may come to mind later than the concept itself. One of the most important goals of written deviation is visualizing poetry. In additon to words, this type of poetry takes help from the facilities and factors related to visual arts and draw a special image or shape in the audience’s mind by avoiding norms in the writing method.
Conclusion:
The results of the research indicate that the deviation and extra regularity caused the foregrounding in Nabil Yasin’s poem. Phonetic deviation has been manifested in the form of saturation, gemination and relief in his poem. He has conveied thoughts and feeling to audience in more tavorable way thrugh a special selection of words, due to their similarity and consistency with of the poem. The use of phonetic deviation in Nabil Yasin’s poem can express the intensity and ultimate regret arising from the poet’s inner state and his sadness and his dissatisfaction with the current situation in his country. The methods of written deviation in his poems are: Using shapes, separation, the letters of the words, use the punctuation marks, applying punctuation marks in the wrong place, applying numbers and addition. He has been able to establish between words and meaning by written deviation. The exra regularity is one of the foregrounding methods in literar language. The rules are added to the standard language in this approach which casues foregrounding in the structure and literary language of the poem. The exra regularity means that a lot of balance and this method is created throuh verbal repitition. Repitition causes foregrounding, emphasizing and creating more beauty and music in poetry. The exrra regularity is manifested in the form of repetition of nouns, adjective, verbs, sentences and phrases. He has used the factor repetition in artistic way for the staleness of mental and social suffering and phonetic balance of words. Repitition in his poetry not limited in the musical elements, but if contributes to coherence and strenth of the poem’s structure. Deviation  and extra regularity are applyied in his poem in order to foregrounding, reflection of crises and unsettled conditions in Iraq. Therefore, he used deviation  inorder to innovate in the structure, language of his poetry and creation of new meaning.

الكلمات الرئيسية [English]

  • Defamiliarization
  • Foregrounding
  • Phonologic and written deviation
  • Nabil Yasin

بررسی هنجارگریزی آوایی و نوشتاری در شعر نبیل یاسین

چکیده

هنجارگریزی از اصطلاحات مطرح ­شده از دیدگاه فرمالیست­های روسی به شمار می­آید. این رویکرد یکی از شیوه­های برجسته­سازی متن ادبی است که می­توان آن را خروج از زبان معیار در نظر گرفت. از دیدگاه لیچ زبان­شناس انگلیسی، برجسته­سازی متن به دو گونه «هنجارگریزی» و «قاعده­افزایی» تحقق می­یابد. او هنجارگریزی را به هشت نوع تقسیم کرده ­است. این پژوهش هنجارگریزی آوایی و نوشتاری را به روش توصیفی ـ تحلیلی، در شعر شاعر عراقی، نبیل یاسین واکاوی نموده است. شاعران معاصر عربی به نوآوری در زبان و مفاهیم شعری پرداختند که نبیل یاسین از جمله آن­ها است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که قاعده­کاهی و قاعده­افزایی موجب برجسته‌سازی در اشعار نبیل یاسین شده است. در شعر وی، هنجارگریزی آوایی در قالب اشباع، تشدید و تسکین تجلی ­یافته است.  شاعر از طریق گزینش خاصی از کلمات به دلیل هم­جنس بودن و هماهنگی بیشتر آن­ها با دیگر اجزای تشکیل­دهنده کلام سبب می­گردد  مفاهیم و احساسات شعری را به مخاطب القا نماید. روش­های هنجارگریزی نوشتاری در شعر او عبارتند از: کاربست شکل­ها، جدانویسی حروف واژه­ها و استفاده از نقطه­چین، به­کارگیری نشانه­های نگارشی در جای نامناسب، به­کارگیری اعداد و اضافه. او توانسته با هنجارگریزی نوشتاری میان لفظ و معنا پیوندی استوار برقرار کند. قاعده­افزایی در اشعار وی در قالب تکرار اسم، حرف، فعل، جمله و عبارت تجلی یافته­ است. به‌کارگیری این روش­ها در شعر او با هدف برجسته‌سازی و انعکاس بحران­ها و شرایط نابسامان عراق است؛ بنا براین، از این رویکردها برای نوآوری در ساختار و زبان شعر و آفرینش معناهای جدید بهره­­ گرفته است.

کلید واژه­ها: آشنایی­زدایی، برجسته­سازی، هنجارگریزی آوایی و نوشتاری، نبیل یاسین

الکتب
القرآن الکریم
ابن منظور، محمد بن مکرم (1999م). لسان العرب، ج4، ط3، بیروت: دار إحیاء التراث العربي.
إصفهاني، أبوالقاسم الحسین بن محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن، د.ط، بیروت: دار الشام.
سلاجقه، پروین (1384). نقد شعر معاصر، امیرزاده کاشی­ها (شاملو)، تهران: نشر مرکز.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391ش) أ. رستاخیز کلمات، چاپ سوم، تهران: سخن.
......................، محمدرضا (1391ش) ب. موسیقی شعر، چاپ سیزدهم، تهران: آگاه.
صفوی، کورش (1390ش). از زبان‌شناسی به ادبیات، ج1 نظم، چ5 ، تهران: انتشارات سوره مهر.
عباس، حسن (1989م)، خصائص الحروف العربیة ومعانیها، د.ط،  دمشق: منشورات اتحاد کتاب العرب.
علوی مقدم، مهیار (1377ش). نظریه­های نقد ادبی معاصر، تهران: سمت.
محبتی، مهدی (1380ش). بدیع نو، تهران: سخن.
محي­الدین  مینو، محمد (2014م). معجم مصطلحات العروض، د.ط،  الشارقة: دائرة الثقافة والإعلام.
المسدی، عبد السلام (1989م). الأسلوبیة والأسلوب، د.ط،  لیبیا:الدار العربیة للکتاب.
موکاروفسکی، یان (1373ش). زبان معیار و زبان شعر، ترجمه احمد اخوت و محمود نیک­بخت، اصفهان: مشعل.
میرصادقی، میمنت (1373ش). واژه نامه هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز.
ویس، أحمد (2005م). الإنزیاح في التراث النقدي والبلاغي، د.ط، دمشق: اتحاد کتاب العرب.
یاسین، نبیل (2016م). الأعمال الشعریة الکاملة. د.ط، بیروت: مؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
 
Leech, G.N (1996). A Linguistic Guide to English Poetry, New York: Longman.
الرسائل الجامعیة
فارسی، محمود (1395ش). الإنزیاح ومستویاته في شعر توفیق زیاد، رسالة الماجستیر، الأستاذ المشرف محمدهادی مرادی،  جامعة علامه طباطبائي، کلیة اللغة الفارسیة وآدابها.
المقالات
حسّونة، محمد اسماعیل (2007م). «صناعة الأحیاز في شعر هاني حازم الصلوي، دیوان "علی ضفة في خیال المغنی" نموذجاً»، مجلة الجامعة الإسلامیة، المجلد 15، العدد الأول، صص 129-144.
سنگری، محمدرضا (1381ش). «هنجارگریزی و فراهنجاری در شعر»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، سال شانزدهم، شماره4، صص 4-9.
 صالحی­­نیا، مریم (1382ش). «هنجارگریزی نوشتاری در شعر امروز»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شماره 1، صص 83-94.
کریمی فیروزجایی، علی؛ بلقیس روشن و آزاده ملک نیازی (1396ش). «تحلیل شیوه­های تولید نشانه­های دیداری در شعر معاصر»، فصلنامه بهار ادب، سال دهم، شماره 3، صص 233-249.