نوع المستند : علمی ـ پژوهشی
المؤلفون
1 أستاذه مساعده في قسم التاریخ وحضارة الأمم الإسلامیه، جامعة الإمام الخمینی(ره) الدولیة، قزوین، إیران
2 أستاذ في قسم التاریخ وحضارة الأمم الإسلامیه، جامعة طهران، طهران، إیران
3 أستاذ مساعد في قسم تاریخ التشیع، جامعة حکیم سبزواري، سبزوار، ایران
المستخلص
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [English]
المؤلفون [English]
This article studies the main geographical features of Khuzestan province, especially populations and migrants, the density of cities and the complexity of roads related to them, including land and water roads, in order to show the underlying role of these elements in the flourishing agriculture and industry in this land. By these geographical capacities, the economic formation based on the export of products such as sugar and textiles and the impact of commercial cities, traders, markets and communication routes of this land to neighboring areas came into being. Then, the article by studying tax statistics of Khuzestan and comparing these statistics with other provinces of Iran during the period under study, i.e., the first to fifth centuries AH, the wealth of Khuzestan province compared to other provinces has been explained. One of the features of this research has been the use of a large volume of reports of geographical and historical sources about the wealth of Khuzestan and the density of its cities. In order for this large amount of data not to deviate the volume of the article from the ideal form of a research paper, an attempt has been made to present these data in a concise form in the form of tables: five tables of cities and homogeneity, analysis of the ratio of cities, ways and taxes of Khuzestan and tax tables of other provinces of Iran are the same part of compressing historical and geographical data presented in the article and making it possible to achieve constructive analyses based on historical facts. The data collection method of this library research has been historical with the benefit of Islamic geography and its method. The basis of data analysis is the studying model of the school of annual historiography, especially the geographical feasibility approach, and for the thematic framework, the famous work of Fernan Brodel, The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, has been exploited. In other words, although the study area of Brodel’s work was much wider than the geography studied in this article and on the other hand, the range of some statistical sources in Mediterranean geography in Khuzestan geography studied in this article did not exist, but the research model is similar to each of the two regions. By emphasizing the commercial similarities between the Mediterranean and the Persian Gulf, the authors of this article have tried to present an Oriental model of Mediterranean study in much shorter dimensions than the work of Brodel. However, it should be acknowledged that the nature of many research sources on Khuzestan in the historical period in this study is different from the sources on Mediterranean life, although this article has finally been able to be a comparative model of studying to that of Brodel, but in an Eastern land. In general, this research has provided an analytical-historical narrative of the amount of wealth produced and circulated in Khuzestan in the historical period in question and has been able to read the role of geographical agency in it to a considerable extent.
الكلمات الرئيسية [English]
نقش امکانگرایانه جغرافیا در رونق تجاری خوزستان طی سدههای نخستین اسلامی
فاطمه احمدوند[1]
سید احمدرضا خضری[2]
یعقوب تابش[3]
چکیده
این پژوهش با مطالعه اصلیترین ویژگیهای جغرافیایی ولایت خوزستان بهویژه جمعیتها و مهاجران، تراکم شهرها و پیچیدگی راههای مرتبط با آنها، اعم از راههای خشکی و آبی، نقش زمینهای این عناصر در شکلگیری زراعت و صنعت شکوفا در این سرزمین و بر اساس آن، شکلگیری اقتصادی متکی بر صادرات محصولاتی مانند شکر و انواع منسوجات را کاویده و تأثیر شهرهای تجاری، تاجران، بازارها و راههای ارتباطی این سرزمین به مناطق همجوار را بر این چرخه تجاری نشان دادهاست. همچنین بر اساس آمارهای مالیاتی و مقایسه این آمارها با ولایات دیگر ایران طی دوران مورد مطالعه یعنی قرون اول تا پنجم هجری، ثروتمندی ولایت خوزستان نسبت به سایر ولایات را تبیین ساخته است. شیوه گردآوری دادههای این پژوهش کتابخانهای، با بهرهمندی از جغرافیانگاریهای اسلامی و روش آن تاریخی بوده است. مبنای تحلیل دادهها، الگوی مطالعاتی مکتب تاریخنگاری آنال، بهویژه رهیافت امکانگرایی جغرافیایی بوده و از چارچوببندی موضوعی اثر مشهور فرنان برودل یعنی مدیترانه وجهان مدیترانهای در عهد فیلیپ دوم برای این منظور، بهرهبرداری شده است.
کلیدواژهها:تاریخ اقتصادی، خوزستان، مکتب آنال.
[1] - استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران(نویسنده مسئول)
ahmadvand@ISR.ikiu.ac.ir
[2] - استاد گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران akhezri@ut.ac.ir
[3] - استادیار گروه تاریخ تشیع، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایرانy.tabesh@hsu.ac.ir