المؤلفون
1 أستاذ مشارک في قسم اللّغة العربیّة وآدابها بجامعة العلاّمة طباطبائي، طهران
2 طالب مرحلة الدکتوراه في قسم اللّغة العربیّة وآدابها بجامعة العلّامة طباطبائي، طهران
المستخلص
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [English]
المؤلفون [English]
The relationship between language and society has preoccupied linguists and philosophers for many years. With the emergence of Halliday’s functional linguistics, impacts of language on society and the dialectic relationship between them have been given more attention. Following this approach, we witnessed the appearance of critical discourse analysis (CDA) which focused on the dialectic relationship between language and society. According to this approach, discourse including the use of language to communicate with others seeks to exert influence on society and culture. While taking some of its elements from the society, the discourse can also affect the society and lead to the emergence of novel culture and worldview. Thus, the comparison of different stages of critical discourse analysis to Surah al-Ikhlas reveals that the discourse of this Surah seeks to create a new ideology in the society aiming to spread a monotheistic view. All words and elements of language in this discourse are consistent with such ideology. In this line, the dialectic connection between discourse and society can be revealed.
الكلمات الرئيسية [English]
گفتمان و تغییر فرهنگی جامعه از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف: تحلیل موردی سورة اخلاص
حمیدرضا میرحاجی[1]
امیرمسگر[2]
چکیده
از دیرباز مسالة ارتباط زبان و جامعه ذهن بسیاری از زبانشناسان و فلاسفه را به خود مشغول کرده است. با پیدایش رویکرد زبانشناسی نقشگرای هلیدی، موضوع تأثیر زبان بر جامعه و ارتباط دیالیکتیک بین آنها مورد توجه قرار گرفت. به دنبال این رویکرد در زبانشناسی شاهد ظهور تحلیل گفتمان انتقادی بودیم که به ارتباط دیالیکتیک زبان و جامعه باور داشت. بر اساس این رویکرد، گفتمان که همان کاربرد زبان با هدف ارتباط با دیگران است در پی تأثیر گذاشتن بر جامعه و فرهنگ میباشد. با اینکه خود گفتمان برخی از عناصر را از جامعه میگیرد، درعینحال میتواند جامعه را تحت تأثیر خود قرار دهد و به ظهور فرهنگ و جهانبینی جدیدی منجر شود. از اینرو با تطبیق مراحل تحلیل گفتمان انتقادی بر سورة «إخلاص» درمییابیم که گفتمان این سوره به دنبال ایجاد ایدئولوژی جدیدی در جامعه است که هدفش رواج دیدگاه توحیدی در جامعه است و تمام کلمات و عناصر زبان در این گفتمان با ایدئولوژی موردنظر همخوانی دارد. بدین صورت میتوان ارتباط دیالیکتیک گفتمان و جامعه را آشکار ساخت.
کلیدواژهها: زبان؛ جامعه؛ گفتمان؛ فرکلاف؛ تحلیل گفتمان انتقادی.
[1]. دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران (نویسندة مسئول). mirhaji_sayyed@yahoo.com
[2]. دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
تاریخ دریافت: 31/6/99 تاریخ پذیرش : 4/10/99