دراسة الهوية البصرية في تصاميم أزياء النساء في مهرجان فجر للموضة والأزياء*

المؤلفون

1 طالبة الماجستير في الفن الإسلامي، کلية الفن والعمارة، جامعة تربيت مدرس، طهران، إيران،

2 أستاذة مساعدة في قسم الفن الإسلامي، کلية الفن والعمارة، جامعة تربيت مدرس، طهران، إيران

المستخلص

يشهد قطاع التصميم في عصرنا الحاضر عرضا وتجسيدا للهوية والانتماء بحيث يصبح التصميم للأشياء قائما على تحقيق المصالح ومراعاة القوانين البصرية للأمم والشعوب التي تمثلها؛ وانطلاقا من هذه الأهمية قام المصممون الإيرانيون بعرض أعمالهم في مهرجان فجر للموضة والأزياء اعتمادا على الفنون الإيرانية -الإسلامية، وقدموا رؤىً مبدعة وأفکارا جديدة في هذا المجال. وهذه الأفکار والرؤى الجديدة جاءت لتسلط الضوء على ثقافة شعوب هذه الأرض وتنمّي هذه الثقافة وتبرزها للآخرين، وفي الوقت نفسه تحاول إحياء وإعادة إنتاج الهوية الوطنية وتعزيزها لتکون بمثابة سفيرا تشکيليا على الصعيد الدولي والعالمي. وعلى هذا الأساس قامت هذه الدراسة للإجابة على السؤال التالي: کيف وظّف المصممون في أعمالهم المعروضة في مهرجان فجر للموضة والأزياء، الهويةَ البصرية الإيرانية -لإسلامية؟ وبناء على تحليل البيانات فإن مکوّنات الهوية هنا يتمّ تصنيفها حسب أربعة اتجاهات. وکانت النتيجة النهائية للبحث هي مراعاة التغطية في الزي واللباس في الاتجاه الديني من جانب المصممين في کافة أعمالهم، وهي ظاهرة خلقت تعارضا بين الأزياء والغاية المنشودة، وذلک بسبب فقدان التنسيق بين العناصر البصرية للأزياء مع بعضها البعض، ولم تتضمن من الناحية البصرية دلالات عن الهوية الإيرانية.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [English]

The Assessment of Visual Identity in Women's Clothes Designing at Fajr International Fashion and Clothing Festival

المؤلفون [English]

  • Mona Jahanpour 1
  • Fahimeh Zarezadeh: 2
1 M.A. in Islamic Art, Faculty of Art, & Architecture Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Islamic Art Department, Faculty of Art& Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
المستخلص [English]

Since nowadays identity designing is defined apropos of a nation's visual interests and principles, Iranian designers have constantly attempted to create novel clothing ideas by presenting various works at Fajr International Fashion and Clothing Festival based on Islamic-Iranian art. These ideas are alleged to promote the culture of clothing in order to rescue, revive, and reinforce their national identity recognized as visual ambassadors at the international level. Accordingly, the present study aims to answer the question of 'how is the visual Islamic-Iranian identity applied in the designers' works presented at Fajr International Fashion and Clothing Festival?' Regarding data analysis, identity components were classified into four approaches. Final results indicated that only coverage component in the religious approach existed in all studied works. However, it was not in harmony with other visual components of the presented clothes and therefore, it was not visually matched with Iranian identity.

الكلمات الرئيسية [English]

  • identity
  • women's clothes designing
  • Fajr International Fashion and Clothing Festival

النص الكامل

واکاوی هویت بصری در طراحی لباس بانوان جشنواره مد و لباس فجر

منا جهانپور[1]

فهیمه زارع­زاده[2]

 

چکیده                   

از آنجایی که امروزه طراحی هویت، گونه­ای طرح­ریزی مبتنی بر مصالح و قواعد بصری یک ملت تعریف می­گردد. لذا طراحان ایرانی با ارائه آثاری به جشنواره مد لباس فجر همواره کوشیده­اند تا مبتنی بر هنرهای ایرانی- اسلامی دست به خلق ایده­های جدید پوششی بزنند. ایده­هایی که ضمن ارتقاء فرهنگ پوششی مردمان سرزمین­شان، در راستای احیاء، بازتولید و تقویت هویت ملی آنها به حساب ­آیند و به مثابه سفیرانی تجسمی در سطح بین­الملل شناخته ­شوند. بر این اساس، پژوهش حاضر با چنین سؤالی مواجه گردیده که به چه نحوی هویت بصری ایرانی- اسلامی از سوی طراحان در آثار ارائه‌شده­شان به جشنواره مد و لباس فجر اعمال‌ می­گردد؟ بر اساس تحلیل داده‌ها، مولفه‌های هویتی به چهار رویکرد و مولفه‌های آن طبقه‌بندی شده است. نتیجه نهایی این پژوهش لحاظ کردن تنها مولفه پوشیدگی در رویکرد دینی توسط طراحان در تمامی آثار است که بواسطه هماهنگ نبودن تمامی عناصر بصری با یکدیگر این لباس‌ها همسو با هدف نبوده و از لحاظ بصری نشانه­ای از هویت ایرانی را در خود جای نداده­ند.

کلیدواژه­ها: هویت، طراحی لباس بانوان، جشنواره مد و لباس فجر .


[1] - کارشناس­ارشد هنر اسلامی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

ghalammoo@gmail.com

 

[2] - نویسنده مسئول، استادیار گروه هنر اسلامی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

.zarezadeh@modares.ac.ir

 

المراجع

الکتب
برند، باربارا،(1383ش)، هنر اسلامی، ترجمة: مهناز شايسته فر، طهران: معهد دراسات الفن الإسلامي.
بلوک باشي، علي، (1393ش)، بوشاک در ایران زمین، طهران: امير کبير.
باکباز، رويين، (1379ش)، دایره المعارف هنر، الطبعة الثانية، طهران: فرهنک معاصر.
درويل جاسبار، (1384ش)، سفرنامه درویل، ترجمة: جواد محبي، طهران: غوتمبرغ.
دهخدا، علي أکبر، (1352ش)، لغت­نامه، طهران: جامعة طهران.
ذکا، يحيى، (1336ش)، لباس زنان ایرانی از سده سیزدهم هجری تا امروز، طهران: دائرة المتاحف والثقافة العامة.
رواندي، مرتضى، (1352ش)، تاريخ اجتماعی ایران، طهران: امير کبير.
شهشهاني، سهيلا، (1396ش)، بوشاک قاجار، چاپ اول، طهران: مرکز ميردشتي الثقافي.
ضيابور، جليل، (1347ش)، پوشاک ایرانیان از کهن‌ترین زمان، طهران: وزارة الثقافة والفنون.
غيبي، مهرآسا، (1385ش)، هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، طهران: هيرمند.
جيدنز، آنتوني، (1382ش)، تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید: المجتمع والهوية الشخصية في العصر الجديد، ترجمة: ناصر موفقيان، طهران: ني.
متين، بيمان، (1383ش)، بوشاک ایرانیان، طهران: مکتب البحوث والدراسات الثقافية.
مستوفي، عبدالله، (1384ش)، شرح زندگانی من یا تاریخ اداری و اجتماعی دوره قاجار، چاپ پنجم، طهران: زوار.
مکنزي، مايري، (1390ش)، گرایش‌های طراحی لباس، ترجمة: آيدا تدين، طهران: آبان.
مهرآبادي، ميترا، (1379ش)، زن ایرانی به روایت سفرنامه نویسان فرنگی، طهران: آفرينش.
ويلسون، اليزابت، (1394ش)، مد و مدرنیته، ترجمة: ناصر الدين غراب، طهران: علمی و فرهنگی.
 
المقالات
آشنا، حسام الدين و محمد رضا روحاني، (1389ش)، «،هویت فرهنگی ایرانیان از رویکردهای نظری تا مؤلفه‌های بنیادی»، المجلة تحقیقات فرهنگی، سال3، شماره 4، صص 185-175.
اسماعيلي، سبيده، (1384ش)، «نگرشی در لباس عصر قاجار»، بخارا، شماره 46، صص 416-418.
بابايي، بروين و فاطمة أکبري،، (1393ش)، «بررسی مبانی نظری طراحی مد لباس زنانه در الگوی ایرانی- اسلامی»، نقد کتاب هنر، صص258-241.
تاجيک، محمد رضا، (1379ش)، «فرهنگ و هویت ایرانی، فرصت‌ها و چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 4، ص61-111.
جواني، أصغر و محمد خزائي و منصور کلاه کج، (1394ش)، «چیستی هویت بصری ایرانی از منظر گرافیک»، مجلة باغ نظر، شماره 40، صص35-44.
دادکران، سيد محمد، (1396ش)، «مد و مدرنیته»، مجلة نقد کتاب علوم اجتماعی، شماره13، صص209-199.
قرباني، قدرت الله، (1383ش)، «هویت ملی از دیدگاه استاد مطهري»، مجلة مطالعات ملی، سال5، شماره 18، صص 63-73.
افروغ، عماد، حسين مهرباني فر،(1396ش)، «اولویت‌یابی سیاست رسانه‌ای مد لباس مبتنی بر مسئله‌شناسی چرخه آن در جامعه ایران»، مجلة دین و ارتباطات، سال24، شماره2، صص9-44.
 
الرسائل الجامعية
صفي نجاد، الهة، (1395ش)، ارزیابی کاربست خلاقیت در طراحی مانتوهای(اجتماع/نمایشی و مجلسی) دومین جشنواره بین‌المللی مد و لباس ایران بر اساس الگوی فنی اسکمپر، رسالة ماجستير في تصميم المنسوجات والملابس، کلية الفنون والعمارة، جامعة العلوم والفنون.
غلامي، سهيلا، (1395ش)، طراحی مدگرایانه لباس ویژه بانوان ایرانی، رسالة ماجستير في تصميم المنسوجات والملابس، کلية الفنون، جامعة طهران للفنون.
 
الإنجليزية
Eglish Books
Annelies Moors,Emma Tarlo,2013,Islamic fasgion and anti fashion,Bloomsbury Academic, An imprint of Bloomsbury publishing PLC,
Cruse,Kelsie,2012, Clothing & Fashion, Published by Learning press
 
Articles
Amrullah, E. (2008). Indonesian Muslim Fashion (Stle & Designe). Art& culture, Isim review 22.21-23
Hollander, A. (1992) Modenization of Modern, Walker Art Center. 27-33.
 
آفاق الحضارة الاسلامية
المجلد 23، العدد 1 - الرقم المسلسل للعدد 45
الربیع و الصیف
2020
الصفحة 31-52

ملفات

شارك

إرسال الاستشهاد إلى

الإحصائيات