نوع المستند : علمی ـ پژوهشی
المؤلف
أستاذ مساعد في اللغة الفارسيّة و آدابها/ بأکاديميّة العلوم الانسانية والدراسات الثقافية
المستخلص
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [English]
المؤلف [English]
Abd al-Qahir al-Jurjani , who is known as the founder of semantics in the fifth century AH (1009-1078 AD), has important works such as Dalāʾil al-Iʿjāz, including the topics of semantics and the Asrār al-balāghah, including discussions about synecdoche, simile, allegory and metaphor; And it has played an important role in the development of Islamic rhetorical sciences. He formulated the views of the rhetoricians before him, taking into account the context and mental states of the speaker and the audience, in the form of syntactic construction, and presented a new perspective, which he referred to as "the meanings of the grammar." It refers to new meanings that are obtained by repositioning sentence elements, relating sentences to each other, introducing some elements or not, and emphasizing some words. Al-Jurjani has looked at the language and rhetoric from most possible perspective, but Western linguists and philosophers such as Richards, Ferdinand de Saussure, M. A. K. Halliday, Leonard Bloomfield, Noam Chomsky , George Lakoff, Benjamin Lee Whorf are more limited in their language perspective. In this article, we have compared and analyzed the views of cognitive linguists with the linguistic perspectives of Abdul Qahir. Abdul Qahir and Cognitive linguists have considered language to be one of the cognitive forces of human beings that has an empirical origin with a psychological and social role. And grammar follows meaning and concept, and the meaning of language is influenced by the individual's point of view, position, and knowledge, and its objective application.
الكلمات الرئيسية [English]
بررسی تطبیقی اصول بنیادین زبان شناسی شناختی با دیدگاه‌های عبدالقاهر جرجانی
علی رضا شعبانلو[1]
چکیده
عبدالقاهر جرجانی، عالم نحوی سدة پنجم هجری که از او به عنوان پایهگذار علم معانی یاد می‌شود، دارای تألیفات مهمی از جمله کتاب دلائل الإعجاز است، این اثر مشتمل بر مباحث علم معانی و کتاب أسرار البلاغه وی، شامل مباحثی دربارة مجاز و تشبیه و تمثیل و استعاره بوده و نقش مهمی را در مسیر تحوّل و تطوّر علوم بلاغی اسلامی ایفا کرده است. وی دیدگاه‌های بلاغیون قبل از خود را با در نظرگرفتن بافت و حالات روانی گوینده و مخاطب، در قالبِ ساختِ نحوی ریخته و دیدگاه تازه‌ای ارائه داد که خود از آن با عنوان «معانی النحو» یعنی همان تقدیم و تأخیر، ذکر و حذف، قصر و حصر، فصل و وصل، تعریف و تنکیر، یاد می‌کند. عبدالقاهر، به زبان و شیوة بلاغت از اکثر زوایای ممکن نگریسته است، به طوری که نظریات زبان‌شناسان و فلاسفة صاحب نظر غربی مانند ریچاردز، سوسور، مایکل هلیدی، بلومفیلد، چامسکی، جرج لیکاف، بنیامین لی ورف، و... ، در برابر دیدگاه وی جامعیت و شاملیت کمتری دارد. در این مقاله، دیدگاه زبان‌شناسان شناختی با دیدگاه‌های زبانی عبدالقاهر مقایسه و تحلیل شده است. شناختیون و عبدالقاهر هر دو زبان را یکی از قوای شناختی می‌دانند که منشأ تجربی، روانشناختی و نقش اجتماعی دارد و دستور زبان پیرو معنا و مفهوم است و معنای زبان متأثر از نظرگاه، موقعیت و دانش فردی و کاربرد عینی آن است.
کلید واژه‌ها: عبدالقاهر جرجانی، زبانشناسی شناختی، معنی، شناخت، نحو.
[1] . عضو هیئت علمی پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.alirezashabanlu@gmail.com
)