توظیف الذکاء الطبیعي لتعلیم اللغة العربیة في ضوء نظریة غاردنر

نوع المستند : علمی ـ پژوهشی

المؤلفون

1 دکتوراه فی قسم اللغة العربیة وآدابها، کلِة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة فردوسي مشهد، مشهد، إیران

2 أستاذة مشارکة، قسم اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة فردوسي مشهد، مشهد، إیران

3 أستاذ مشارك، قسم اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة فردوسي مشهد، مشهد، إیران

4 أستاذ ، قسم االتعليم والمنهج الدراسي، كلية العلوم التربوية،جامعة فردوسي مشهد، مشهد، إيران،

10.30465/afg.2025.50404.2155

المستخلص

هناك لتعلیم اللغة العربیة في بلادنا خلفيةٌ قدیمةٌ وتاریخٌ عریقٌ حیث ابتدأ من الثلاثینیات الماضیة بشکل رسمي وجاد، لکنه لم یحظ بنصیبه ومکانته الحقیقیة في نظام التعلیم ولایزال بعیداً عن الحرکیة اللازمة والحیویة اللائقة. فیسعی هذا البحث لتطبیق نظریة غاردنر المعنونة بـ «الذکاءات المتعددة» علی تعلیم اللغة العربیة وتعلمها. ویهدف إلی توظیف الذکاء الطبیعي أنموذجاً في تعلیم العربیة. بخصوص ضرورة دراسة الموضوع الحاضر یجب أن یقال هي تحسین المحادثة العربیة، إنقاذها من ظروفها التعلیمیة الحالیة وتسهیل تعلیمها وتعلمها علی حد المستطاع. ویعتمد البحث المنهج التحلیلي ـ التطبیقي. وتوصلت الدراسة إلی أن الذکاء الطبیعي طبعاً یؤثر تأثیراً بالغاً علی ظاهرة التعلیم للغة العربیة لأنه یوفر الأرضیات التعلیمیة اللغویة اللازمة للأستاذ والطالب. ولا يمكن التغاضي عن الطبیعة وأثر الذکاء الطبیعي في تعليم اللغة العربیة. لأن غمض النظر عن الطبیعة وتوظيف الذکاء الطبیعي في تعلیم العربیة یسببان الإکتفاء باستخدام الأسالیب المکررة وعدم الاهتمام بتفارق الطلبة الذکائي في تعليم هذه اللغة. فيخسرون نهائیاً ما یستأهلونه من تعلم العربیة،الحذاقة فيها وإتقانها. فیتمتع هذا الذکاء بقابلیة التطبیق علی جمیع مهارات اللغة الأربعة. فالذکاء الطبیعی یؤثر تأثیراً ملحوظاً في تعلیم هذه اللغة وتعلمها وترسیخ المعلومات في بال الطلبة عبر الاتصال بین المحاضرة الدراسیة والطبیعة.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية

عنوان المقالة [English]

Employing natural intelligence to teach the Arabic language in light of Gardner’s theory

المؤلفون [English]

  • Maryam Mahmood Ghaye Bolagi 1
  • Bahar Seddighi 2
  • Hossein Nazeri 3
  • Behrooz Mahram 4
1 Ph.D in Arabic Language and Literature, Faculty of letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad,Mashhad, Iran.
3 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad,Mashhad, Iran.
4 Professor, Department of Education and Curriculum Studies, Faculty of Educational Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mshhad, Iran.

الكلمات الرئيسية [English]

  • education
  • learning
  • Arabic language
  • Gardner
  • natural intelligence

النص الكامل

« به کارگیری هوش طبیعی برای آموزش زبان عربی در پرتو نظریه گاردنر»

 

مریم محمود قیه بلاغي[1]

بهار صدیقي[2]

حسین ناظري[3]

بهروز مهرام[4]

 

چکیده

 

  آموزش زبان عربی در کشور ما پیشینه ای کهن دارد، به طوری که از دهه سی گذشته به صورت رسمی و جدی آغاز شد، اما هنوز هم به جایگاه واقعی خود در نظام آموزشی نرسیده است. پژوهش حاضر در پی آن است که به بررسی کاربرد نظریه «هوش‌های چندگانه» گاردنر در آموزش و یادگیری زبان عربی بپردازد. و هدفش به کارگیری هوش طبیعی در آموزش زبان عربی است. ضرورت انجام پژوهش حاضر به بهبود مکالمه عربی، نجات آن از شرایط آموزشی فعلی و تسهیل هرچه بیشتر آموزش و یادگیری آن  برمی گردد. این پژوهش با رویکرد تحلیلی-کاربردی انجام شده است. ونتایج جستار بیانگر آن است که هوش طبیعی تأثیر قابل توجهی بر پدیده آموزش زبان عربی دارد زیرا پایه‌های آموزشی زبانی لازم را هم برای مرسان و هم برای زبان آموزان فراهم می‌کند. ماهیت و تأثیر هوش طبیعی در آموزش زبان عربی را نمی‌توان نادیده گرفت. زیرا نادیده گرفتن طبیعت و به کارگیری هوش طبیعی در آموزش زبان عربی منجر به تکیه بر روش های تکراری وعدم توجه به هوش های مختلف زبان آموزان در آموزش این زبان می شود. این هوش در هر چهار مهارت زبانی و از طریق ارتباط بین سخنرانی کلاسی و طبیعت، کاربرد دارد.

 

کلید واژگان: آموزش، یادگیری، زبان عربی، گاردنر، هوش طبیعت‌گرا.

 

  1. دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.، mm.ghayebolaghi.74@gmail.com ، 
  2. دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران ، (نویسنده مسئول) ، seddighi@um.ac.ir
  3. دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران،، nazeri@um.ac.ir
  4. دانشیار، گروه مطالعات برنامه درسی و آموزش، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران، bmahram@um.ac.ir، 

تاریخ دریافت:15/08/1403، تاریخ پذیرش: 21/2/1404

 

 

 

المراجع

الکتب
ـ. آرمسترانگ، توماس(1383ش). هوش های چندگانه در کلاس های درس، مترجم مهشید صفری، تهران: مدرسه.
ـ. إصلاحي، عليرضا و دیار رفاهي (1397ش). روانشناسی تدریس، تهران: آوای نشر.
ـ. البصیص، حاتم حسین(2011م). تنمیة مهارات القرءة والکتابة: استراتیجیات متعددة للتدریس والتقویم، دمشق: منشورات الهیئة العامة السوریة للکتاب.
ـ. بلیاف، ب(1368ش). روانشناسی آموزش زبان خارجی، مترجم امیر فرهمندپور، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـ. الدلیمي، طه علی حسین(د.ت). اللغة العربیة: مناهج وطرق تدریسها، د.م: شروق للنشر والتوزیع.
ـ. السفاسفة، عبدالرحمن(2010م).طرائق تدریس اللغة العربیة، عمان: مکتبة الفلاح للنشر.
ـ. سمك، محمدصالح(1998م). فن التدریس للتربیة اللغویة وانطباعاتها الملکیة وأنماطها الملیة، القاهرة: دارالفکر العربي.
ـ. سولو، بوب(2008م). تفعیل الرغبة في التعلم، ترجمة مرکز ابن العماد للترجمة والتعریب، مراجعة وتحریر، د.م: الدار العربیة للعلوم.
ـ. الشنطی،محمد(2003م). المهارات اللغویة، مدخل إلی خصائص اللغة العربیة وفنونها، حائل: دار الأندلس. 
ـ. الغالي، ناصر عبداللّه وعبدالمجید، عبداللّه(1991م). أسس إعداد الکتب التعلیمیة لغیر الناطقین بالعربیة، الریاض: دار الغالي.
ـ. مدکور،علي(1991م). تدریس فنون اللغة العربیة، القاهرة: دار الشواف.
ـ. مدکور، علي(2007م). طرق تدریس اللغة العربیة، عمان: دار المسیرة للنشر والتوزیع.
المقالات
ـ أجاقي،محمد والآخرون(1395ش). «تحلیل کتب العربیة في ضوء نظریة الذکاءات المتعددة والأهداف المعرفیة»،بحوث في اللغة العربیة، جامعة أصفهان، العدد15،ص18-1.
ـ حیدریان شهری، أحمد رضا والآخرون(1401ش). «التنغیم الصوتي وأثره المعنوي في القرآن الکریم (المفاهیم الأخلاقیة لأهل المدینة الخاطئة أنموذجاً)»، اللغة العربیة وآدابها، جامعة فردوسي،  العدد 1، ص5 1ـ1.
ـ صدیقی، بهار و حسینی، سید محمد باقر(1399ش). «خوانش دیدگاه زبانشناختی ابن خلدون بر بنياد انگاره ي سوسور»، زبان وادبیات عربی،  دانشگاه فردوسی، سال دوازدهم، شماره1، 1ـ16.
ـ صدیقي، بهار والآخرون(1403ش). «تعلیم اللغة العربیة في ضوء نظریة «الذکاءات المتعددة» لغاردنر، الذکاء اللغوي أنموذجاً»، مجلة بحوث في اللغة العربیة: نصف سنویة علمیة محکمة لکلیة اللغات بجامعة أصفهان، العدد 32، ص54-41.
ـ طالبي قره قشلاقي، جمال والآخرون (1397ش). «فاعلیة استخدام منهج الجیغسو التعاوني علی تنمیة مهارتي التحدث والکتابة لدی طلاب قسم تعلیم اللغة العربیة بجامعة إعداد المعلمین في مدینة أرومیة»، دراسات في تعلیم اللغة العربیة وتعلمها، العدد الخامس، ص 92ــ77.  

ـ عطیة، جمال، أبولبن،وجیه(2012م). «برنامج قائم علی المداخل التفاوضي في تنمیة مهارات التعبیر الشفوي لدی تلامیذ المرحلة المتوسطة بالمدینة المنورة »، مجلة کلیة التربیة، جامعة بنها، المجلد 23، العدد91، ص 436-395.

ـ. قادري، فاطمه والآخرون (1398ش). «دراسة إشکالیات تعلم اللغة العربیة لدی طلبة فرع اللغة العربیة وآدابها علی أساس حاجات المتعلمین»، دراسات في تعلیم اللغة العربیة وتعلمها، السنة الرابعة، العدد 7، 93ـ77 .   
ـ.کارخانه، جواد والآخرون (1399ش). «علاقة الذکاءات المتعددة ومهارة المحادثة باللغة العربیة لدی طلاب اللغة العربیة وآدابها في إیران»، دراسات في تعلیم اللغة العربیة وتعلمها، السنة الخامسة، العدد 9، 214-190.
ـ متقی­زاده، عیسی و دیگران(1389ش). «تحلیل وبررسي عوامل ضعف دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی در مهارت­های زبانی از دیدگاه استادان و دانشجویان این رشته»، فصلنامه پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی، شماره1، 113ـ 115.
ـ. متقي­زاده، عیسی  وغلامي پور، فهیمه(2016م)،«استراتیجیات مهارة الاستماع ومدی امتلاك طلاب اللغة العربیة وآدابها في مرحلة البکالوریوس»، اللغة العربیة وآدابها، السنة 12، العدد 3، خریف 2016، 546-529.   
ـ. ولی اللّهی، حمید و محمدرضا کرامتی(1395ش). «نقش یادگیری مشارکتی در ارتقای سطح یادگیری دانش آموزان»، مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، دوره2، شماره 3، 191-184.
الأطروحات
ـ العبیدي، خالدخاطرسعید(2009م). فاعلیة نشاطات قائمة علی عملیات الکتابة في تنمیة مهارات کتابة القصة لدی تلامیذ الصف الأول المتوسط، رسالة الدکتوراه، جامعة أم القری: کلیةالتربیة. 

ملفات

شارك

إرسال الاستشهاد إلى

الإحصائيات