Document Type : Research Paper
Authors
1 Ph.D. Student of Arabic Language and Literature, Islamic Azad University, Sciences and Researches branch, Tehran
2 ArabicProfessor at Islamic Azad University, Sciences and Researches branch. Tehran
3 Arabic Assistant Professor at Islamic Azad University, Garmsar branch
Abstract
Keywords
تصویر در خطبۀ مونقۀ امام علی(ع) بر اساس نظریۀ سید قطب
با تأکید بر عنصر موسیقی
محمود شکیب[1]
لیلا قاسمی حاجی آبادی[2]
سوسن عباسیان[3]
تصویر، هنری است که به وسیلۀ آن، واژهها معانی را همراه با موسیقی منعکس کرده، خیال شنونده را فعال نموده و عواطف او را تحت تأثیر قرار میدهد. امام علی(ع) از این هنر برای تسهیل در فهم مخاطب از مقاصد مورد نظر خویش استفاده کرده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس نظریۀ سید قطب، به تحلیل و بررسی تصاویر، عناصر و شیوۀ نمایش آنها در خطبۀ مونقه امام علی(ع) پرداخته است. یکی از عناصر تصویر در این خطبه، موسیقی است؛ بدین معنا که تصویرها به واسطۀ جملههای آهنگین به نمایش درمیآیند. موسیقی و ایقاع با فضای هر بخش از خطبه متناسب است و با تغییر موضوع تغییر کرده، دارای فراز و فرود، شدت و سستی و کندی و تندی است. اگر موضوع مربوط به خداوند باشد جملهها کوتاه بوده، الهامبخش سرعت افعال خداوند است. اگر موضوع مربوط به انسان باشد جملهها طولانیتر شده، سستی را القاء میکنند. در حوادث خارج از ارادۀ انسان جملهها تا حد یک فعل کوتاه شده، تداعیگر سرعت وقوع آنها و مایۀ هراس میگردد. تکرار حروف در هر بخش هماهنگ با موضوع است. مانند حرف «ت» تداعیگر نرمی بوده و با موضوع حمد متناسب است. هنرهای بدیعی بیش از بیانی در خلق تصاویر به کار رفتهاند.
کلیدواژهها: خطبۀ مونقه، تصویر، ایقاع، ابن ناقه.
[1]استاد زبان وادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.(نویسندۀ مسئول)Shakibmahmood52@gmail.com
[2]استادیار زبان وادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار.leila03ghasemi@yahoo.com
[3]دانشجوی دکتری زبان وادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.Susan.abbasian@gmail.com