Document Type : Research Paper
Authors
1 Ph.D. Candidate of Arabic language and literature, Faculty of Humanities, Shahid Madani Universi-ty of Azerbaijan, Tabriz, Iran
2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Shahid Madani Uni-versity of Azerbaijan, Tabriz, Iran
3 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Shahid Madani Uni-versity of Azerbaijan, Tabriz, Iran,
Abstract
Keywords
Main Subjects
فهم متن بر اساس دیدگاه زمخشری(بعد ظاهری وعقلی زبان) در سوره ی آل عمران «نمونه ی کاربردی :نحو»
محمد طاهر مطهر[1]
علی قهرمانی[2]
محمد رضا اسلامی[3]
چکیده:
بی شک کسی که پژوهشهای زبانی را دنبال کند در می یابد که این پژوهشها در هرعصری هدف خاصی را دنبال میکند. براین اساس پژوهشهای زبانی قدیم بیشتر وجههی دینی داشته وآن هم در حفظ وصیانت از قرآن کریم وجلوگیری ازتحریف در آن خلاصه میشد. از میان این پژوهشها میتوان به پژوهشهای فرقهی معتزلی اشاره کرد که بنا به تفکر اعتزالیشان، جنبه های ظاهری زبان آنان را قانع نمیکرد، و براین باور بودند که بخش زیادی از زبان برای دریافت وفهم قصد نویسنده، نیاز به تأویل وتفسیر دارد، و زمخشری که در رأس دیدگاه اعتزال قرار داشت به جنبهی ظاهری متن، مانند سوسور زعیم ساختار گرایان بسنده نکرد، بلکه دیدگاههای عقلی خود را آمیزهی جنبه ظاهری زبان ازجمله نحو کرد. بنابراین این مقاله ، با اتخاذ روش وصفی وتحلیلی علاوه بر پرده داشتن از دیگاه معیاری ووصفی نزد قدامی وسوسور میکوشد با آوردن شواهد قرآنی از سوره آل عمران به تحلیل وتفسیر دیدگاههای نحوی زمخشری در تفسیر کشاف که هر از چند گاهی آمیزهی عقل میشود بپردازد. ونتائج به دست آمده صحت ادعای فوق الذکر را تأیید میکند و ترکیبهای نحوی نزد او آمیزه ی دلیل وبرهان عقلی میشود به گونهای که یا به تعیین دلالت قطعی یا به خطا میانجامد.
کلید واژها: زمخشری، بافت ظاهری زبان، دیدگاه عقلی، نحو، معیار نحوی.
[1] دانشجوی دکتری، زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
(نویسنده مسوول)، mtmotahhar@yahoo.com ،
[2] دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران،
d.ghahramani @yahoo.com ،
[3] استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران،
تاریخ دریافت: 15/10/1402، تاریخ پذیرش: 18/12/1402