Document Type : Research Paper
Authors
1 Ph. D. Student, Department of Arabic language and literature at the University of Shahid-Beheshti- Tehran
2 Associate Professor, Department of Arabic language and literature at the University of Shahid-Beheshti - Tehran
3 Professor, Department of Arabic language and literature at the University of Shahid-Beheshti - Tehran
Abstract
Keywords
بررسی زیبايیهای لغوى و بلاغى سوره طه در پرتوی نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی
(بخش هلاكت فرعون وسپاهیانش [طه: 77 – 79])
عبدالله نورىزاد[1]
ابوالفضل رضائى*[2]
محمد ابراهيم خليفه شوشترى[3]
چکیده
عبدالقاهر جرجانى اعجاز ادبی قرآن کریم را در نظم آن میداند، وآن را نظريه نظم نامگذاری میکند كه از ديرباز نقطه عطف دانشمندان و ادب پژوهان بوده است. نظريه نظم يعنى تمامى الفاظ قرآن در كنار يكديگر بافتى منظم از نظر معنا و لفظ دارند، به طورى كه هيچ لفظى را نمىتوان جايگزين لفظ ديگرى كرد، و از نظر تعريف و تنكير و يا تقديم و تاخير داراى رازهايى بديع هستند. ائتلاف مفردات جملات كوتاه و بلند را تشكيل مىدهند، و اين جملات نيز در انسجام کامل با يكديگر از منظر لفظ و معنا هستند. قواعد نحو در آن كاملا رعايت شده و اركان علم بلاغت در آن کاربردی فراگیر دارد و همه اين زیبايیهای لفظى و معنوى در خدمت سياق آيات مى باشند. عبدالقاهر خود به تفسير قرآن بر اساس نظريه نظم نپرداخته است و پژوهشى جامع در اين زمينه نيافتهايم، پس بر آن شدیم تا آياتى از سوره طه را بر اساس این نظریه و به روش تحلیلی توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. یافتههای پژوهش این است که الفاظ سوره مبارکه كاملا دقیق و با انسجام لفظى معنايى با یکدیگر هستند، جملات نیز داری نظمی قابل تأمل از لحاظ ارتباط لفظی و انسجام معنوی بوده و بیانگر مفهوم متعالی آیات کریمه هستند. قواعد نحوی کاملا رعایت شده و زیباییهای بلاغی از جمله وصل و فصل و یا تقدیم و تأخیر و... در آن با اسراری دقیق به کار رفته است، و تمامی این اسالیب ارزشمند در خدمت مفهوم کلی و سیاق آيات مبارکه میباشد.
واژگان کلیدی: عبدالقاهر جرجانی، نظریه نظم، سوره طه، زیبايیهای لغوی و بلاغي.
[1] دانشجوى دكترى زبان و ادبيات عربى دانشگاه شهید بهشتی تهران – ایران abdollahnoorizad@yahoo.com
[2]* دانشيار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی تهران – ایران (نویسنده مسئول) a_rezayi@sbu.ac.ir
[3] استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی تهران – ایران m-khalifeh@sbu.ac.ir