Document Type : Research Paper
Authors
1 PhD student of Arabic language & literature, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad Iran
2 Assistant Professor of Arabic language & Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Professor of Arabic language & Literature, University of Lebanon, Beirut, Lebanon.
Abstract
Keywords
نشانه شناسی شخصیتهای دینی در شعر عبد الجبار الفياض
تغريد حسون عباس السيلاوى*
بهار صديقى**
مها خیر بک ناصر***
چکیده
در قرن بیستم بسیاری از دانشهای انتقادی نوین پدیدار شدند که دانش نشانهشناسی یکی از این علوم بود که توسط ناقدان معاصر غربی اثبات گردید. آنها در تعریف دانش نشانهشناسی،آن را نشانهها و دلالتهای زبانی نامیدند پیش از این در ادبیات عرب نام آشنا و شناخته شده بوده است. در این جستار نشانهشناسی شخصیتهای مذهبی از جمله شخصیت (امام حسین(ع)، امام رضا(ع) وحضرت زینب) پرداخته شده است؛ زیرا از شخصیتهای تأثیرگذار در جامعه اسلامی هستند که نشانهها و مفاهیم خاص خود دارند. محور این پژوهش، تحلیل نشانهشناختی شخصیتهای مذهبی در شعر شاعر الفیاض است، شاعر برای ما از درد و رنج جامعه معاصر خود میگوید و در اشعارش به این شخصیتها و زندگیشان اشاره نموده و مبنی براینکه زندگی آنها دارای نشانه ها و ویژگیهایی است که در تغییر واقعیت زندگی هموطنانشان مؤثر بوده است و این امر موجب تمایز آنها با دیگران است و فیاض از این شخصیتها بر شرح اغراض شعری خود بهره میگیرد؛ زیرا به واقعیت معاصر نزدیک است و با به کارگیری آن میتواند شباهت بین آنچه که براین شخصیتها رخ داده و واقعیت اجتماعی که کشورش را توضیح و تبیین نماید و بی عدالتی و فقر و استبداد حاکم را نشان دهد واینکه شاعر نمیتواند بدون بهرهگیری از این نشانهها و مدلولها هدف شعری خود را بیان نماید. دستاوردهای پژوهش نشان میدهد شعر فیاض دارای نشانهها و نمادهایی از شخصیتهای دینی است که در میان قصاید او پنهان است و این نشانهها موضوعی بنیادین در راستای ارتباط بین زمان شخصیتهایی است که به ذکر آنها پرداخته و بین واقعیتی که شاعر در آن زندگی میکند؛ بدین صورت که میتوان نشانه شناسی را بهویژه نظریه پیرس مبنی بر ارتباط دال و مدلول با تمام نمادها و رمزهای آن را در شعر فیاض تبیین نمود.
کلید واژهها: نشانهشناسی، شخصیتهای مذهبی، امام حسين(ع)، امام رضا(ع)، حضرت زينب (ع).