Document Type : Research Paper
Authors
1 Assistant Professor at the Institute of Humanities and Cultural Studies.Tehran. Iran
2 Assistant Professor at the Institute of Humanities and Cultural Studies.Tehran. Iran.
3 M.A of Arabic Language and Literature in Institute for Humanities and Cultural Studies. Tehran. Iran
Abstract
Keywords
نقد روانشناختی اشعار ابن فارض بر اساس رویکرد روانشناسی مثبتگرای مارتین سلیگمن
صابره سیاوشی[1]
معصومه نعمتی قزوینی[2]
زینب مهدوی پیله رود[3]
چکیده
مثبتاندیشی و تأثیر آن در بهبود زندگی انسان از مهمترین اهداف علم روانشناسی است. روانشناسی مثبتگرا (Positive Psychological) به عنوان علمی نوپا با تکیه بر درک هیجانات مثبت، فضیلتها و توانمندیهای انسان در تلاش برای تحقق زندگی بهتر از طریق خودشکوفایی و تحقق خویشتن آدمی است. با توجه به اینکه آثار ادبی از احساس و افکار انسان سرچشمه میگیرد، امروزه تحلیل روانشناختی آثار ادبی از جایگاه ویژهای در نقد ادبی برخوردار است. نظر به زمینۀ فرهنگی روانشناسی مثبت، بازخوانی آثار ادبی با این رویکرد جدید، ضمن تبیین زوایای ناشناختهای از این متون، میتواند زمینۀ کاربرد عملی و استفاده هرچه بیشتر از آموزههای اخلاقی آن در زندگی را فراهم میکند. متون عرفانی نیز که سرشار از آموزههای اخلاقی است، قابلیت فراوانی جهت این گونه تحلیل را دارا میباشد. ابن فارض، عارف و شاعر مصری قرن هفتم هجری است که آموزههای اخلاقی و ابعاد روانشناختی به نحوی چشمگیر در اشعارش نمود یافته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی حضور هیجانات مثبت- یکی از حوزههای روانشناسی مثبت- در اشعار ابن فارض میپردازد. هدف این پژوهش ارزیابی رویکرد مثبتاندیشی ابنفارض وهمچنین شناخت رهنمودهای عارفانه و اخلاقی او در جهت مثبتنگری و خودشکوفایی انسان است. نتایج پژوهش نشان میدهد که ابن فارض دارای رویکرد مثبت به زندگی بوده و برقراری تعادل در میزان هیجانات مثبت مربوط به گذشته، حال و آینده در اشعار وی نشان از مثبتنگری، سلامت روانی و رسیدن او به خودشکوفایی است که در ضمن آن آموزههای مثبتنگر قابل تأملی را به مخاطب ارائه میدهد.
کلیدواژهها: هیجان مثبت، مثبتاندیشی، روانشناسی مثبتنگر، مارتین سلیگمن، ابن فارض.
[1]. استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. S.syavashi@ihcs.ac.ir
[2]. استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. m.nemati@ihcs.ac.ir
[3]. کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.zeinab.mahdavi.p@gmail.com