Document Type : Research Paper
Author
Associate Professor in Department of History and Civilization, Shahid Beheshti University
Abstract
Keywords
بررسی روایات قتل مرداویح زیاری
عباس احمدوند[1]
چکیده
مرداویج زیاری، سرداری ایرانی است که در آغاز قرن چهارم قمری مناطقی وسیع از کرانههای دریای خزر، مناطق جبال و جنوبی ایران را تصرف کرد؛ به هدف استقلال سیاسی ایران، آهنگ حمله به اَرّجان (بِهبِهان کنونی) برای سرکوب علی بویهی و حمله به بغداد، پایتخت خلافت عباسی را داشت؛ اما چند ماه پیش از اجرای این تصمیم، به شیوهای مشکوک به دست غلامان ترک تبارش کشته شد. این مقاله به روش زمینه شناسی تاریخی و از طریق جمعآوری دانستنیهای تاریخی و موشکافی در آنها؛ در تلاش است تا با واکاوی زوایای این حلقه مغفول مانده از قتل سردار خواهان استقلال ایران، به نقش واقعی محرکان این رویداد پرداخته و پشت پرده آن را آشکار سازد. یافتههای تحقیق که با بررسی منابع تاریخی و به شیوه میدانی به دست آمده نشان میدهد که مرداویج خیلی زود و به درستی به علی بویهی حساسیتی ویژه نشان داد و از راههای گوناگون به فکر به دام انداختن این سردار شورشی بود؛ سرانجام نیز مرداویج قربانی جاه طلبیهای آلبویه شد.
کلیدواژهها: مرداویج، مرداویز، آل زیار، آل بویه، خلافت عباسی، اصفهان.
[1] . دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشگاه شهید بهشتی،تهران، ایران، a_ahmadvand@sbu.ac.ir
Books
Ibn Athir. Izz al Din Abi al Hasan Ali ibn Abi al Karam. (1385 AH/1965 AD). al Kamil fi al Tarikh. Beirut: Dar Sadir. [in Arabic].
Ibn Isfandiyar. Muhammad ibn Hasan. (1366 A.SH). History of Tabaristan. Edited By Abbas Iqbal Ashtiyani. Tehran: Padideye Khawar. [in Persian].
Ibn al Jawzi. Abd al Rahman ibn Ali. (1412AH/1992AD). al Muntazam fi Tarikh al Umam wa al Muluk. Edited By Muhammad Abd al Qadir, Ata and Mustafa Abd al Qadir. Beirut: Dar al Kutub al Ilmiyya. [in Arabic].
Ibn Hazm al Andalusi. (1403AH/1983AD). Jamhara Ansab al Arab. Edited By a Committee of Scholars. Beirut: Dar al Kutub al Ilmiyya. [in Arabic].
Ibn Khaldun, Abd al Rahman. (1408AH/1998AD). al Ibar wa al Diwan al Mubtada wa al Khabar fi Tarikh al Arab wa al Barbar wa Man Asarahum min Zawi al Sh,an al Akbar. Edited By.Khalil Shahhada,Second Edition. Beirut: Dar al Fikr. [in Arabic].
Ibn Khayyat,Abu. Amr Khalifa. (1415 AH). Tarikh Khalifa. Edited By Mustafa Najib Fawaz. Beirut: Dar al Kutub al Ilmiyya. [in Arabic].
Ibn Umrani,Muhammad ibn Ali. (1421AH/2001AD). al Inba fi Tarikh al Khulafa. Edited By Qasim al Samarraei. Cairo: Dar al Afaq al Arabiyya. [in Arabic].
Ibn Kathir Imad al Din Ismail. (1407AH/1986AD). al Bidaya wa al Nihaya. Beirut: Dar al Fikr. [in Arabic].
Abu Dulaf Misar ibn Muhalhil. (1342 A.SH). Travelogue of Abu Dulaf in Iran. Edited By W.Minorsky. Translated By A. Zabatabaei. Tehran. [in Persian].
Isfahani, Hamza ibn al Hasan. (n.d), Tarikh Siniy Muluk al Arz wa al Anbiya. Beirut: Dar Maktaba al Hayat. [in Arabic].
Balazuri. Ahmad ibn Yahya.(1988 AD). Futuh al Buldan. Beirut: Dar and Maktaba al Hilal. [in Arabic].
Tutawi. Ahmad ibn Nasr Allah and Qazvini Asif Khan. (1382 A.SH). Millennium history. Edited By Gh. R. Tabatabei Majd. Tehran: Cultural-Scientific publications Ltd. [in Persian].
Turkamani Azar. Parvin. (1392 A.SH). Daylamits in the Iranian history areas(local dynasties of Ziyards; Buwayhids). 5th Edition. Tehran: Samt. [in Persian].
Tanukhi. Abu Ali Muhsin ibn Ali. (1391 AH/1971AD) Nishwar al Muhazira wa Akhbar al Muzakira. Edited By Abud al Shalji. Beirut. [in Arabic].
Khawnd Mir. Ghiyath al Din. (1380 A.SH). Habib al Siyar. Tehran: Khayyam Press. [in Persian].
Rezazadeh Langaroudi. Reza. (1398A.SH). The social uprisings in post Islamic Iran. Tehran: New publications in association with Asim publications. [in Persian].
Zarrin Koub. Abd al Husain. (1373 A.SH). history of Iranian people. Tehran: Amir Kabir publications. [in Persian].
Ammari. Husain. (1368 A.SH). Al Ziyar in Encyclopedia Islamica. vol.2. Tehran: The Great Islamic Encyclopedia center. [in Persian].
Faqihi. Ali Asghar. (1357 A.SH). Buwayhids and their time situation with a description of the people life. Tehran: Saba publications. [in Persian].
Keykaus ibn Iskandar Unsur al Ma'ali. (1383 A.SH),Qabus Letters. Edited By Gh. H. Yusufi. Tehran: cultural-sienctific publications Ltd. [in Persian].
Gardizi. Abi Said Abd al Hayy ibn al Zahhak ibn Mahmud. (1363A.SH). Zayn al Akhbar. Edited By Abd al Hayy Habibi. Tehran: the world book publications. [in Persian].
Mez. A. Islamic civilization in 4th century. Translated By A. R. Zekavati Qaraguzlu. 2nd Edition. Tehran: Amir Kabir publications. [in Persian].
Anonymous. Mujmal al Tawarikh and al Qisas. (1383 A.SH). Edited By Malek al Shuara Bahar and Behjat Ramezani. 2nd Edition. Tehran: Kulaleye Khawar publications. [in Persian].
The grandson of Muhallab son of Muahmmad on of Shadi, Mujmal al Tawarikh and al Qisas. (1378A.SH.2000 AD). Edited By Sayf al Din Najm Abadi and S. Weber. [in Persian].
Marashi. S.Zahir al Din. (1345A.SH). history of Tabaristan and Rouyan and Mazandaran. Edited By M. H. Tasbihi. Tehran: Sharq publications house. [in Persian].
Mustawfi. Hamd Allah. (1364A.SH). Tarikh Guzide. Edited By A. H. Navaei. 3rd Edition. Tehran: Amir Kabir publications. [in Persian].
Mas'udi, Abu al Hasan Ali ibn Husain. (1409AH). Muruj al Dhahab wa Ma,adin al Jawhar,Edited By As'ad Daghir. 2nd Edition. Qum: Dar al Hijra. [in Arabic].
Muskuya Razi. Abu Ali Ahmad. (1379 A.SH). Tajarib al Umam wa Ta,aqib al Himam. Edited By A. Imami. 2nd Edition. Tehran: Soroush publications. [in Persian].
Mehr Abadi. Mitra. (1374A.SH). history of Ziyarid dynasty. Tehran: the world book. [in Persian].
Nafisi. Said. (1334A.SH). Nakhshab Moon. Tehran: Tahouri publications. [in Persian].
Narshakhi. Abu Bakr Muhammad ibn Jafar. (1363A.SH). histoy of Bukhara. Translated By Abu Nasr Ahmad ibn Muhammad ibn Nasr al Qabawi. Summerized By Muhammad ibn Zufar ibn Umar. Edited By M. T. Modarres Razavi. 2nd Edition. Tehran: Tous publications. [in Persian].
Journals
Rahmati. Muhsin and S.A.Shahrukhi. (spring 1391A.SH). Mardawij and the revival idea of Sasanid monarchy. historical surveys. new series. vol.48. no.1/13. pp.17-38. [in Persian].