Document Type : Research Paper
Authors
1 Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
3 Master of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
Abstract
Keywords
Main Subjects
تصوير هنری مفهوم شرک در قرآن کریم و کارکرد های آن بر اساس نظریه سیدقطب و عبدالسلاّم احمد الراغب(بررسي موردي سوره حج)
خليل پروینی*
عیسی متقی زاده**
امیرحسین گلشنی***
چکیده
"تصویر هنری" قاعده ی اساسی سبک قرآن و ابزار مورد علاقه آن برای بیان معانی انتزاعی، حالات روانی و موضع های انسانی است. قرآن کریم دارای کلمات عادی و بدون روح نیست، بلکه قرآن به مفاهیم و معانی، روح و پویایی می بخشدومعانی ذهنی،مضامین روحی وعقلی وحالات حسی را در تصاویر زنده وپویا مجسم می کندوبه این وسیله خداوند معارف والا و عمیق را برای سطح درک انسان فرود آورده است. یکی از مفاهیم اساسی، پیچیده ومشهور در قرآن کریم، مفهوم شرک است و فهم مصادیق آن دشوارتر از مفاهیم مشابه است وقطبی محسوب می شود که سایر مفاهیم مرتبط دور آن می چرخند به گونه ای که خداوند متعال مفهوم شرک را در قرآن به عنوان بزرگترین و بدترین نوع ظلم بیان می کند﴿إنّ الشرك لظلم عظيم﴾(لقمان 13).هدف این پژوهش بررسی تصاویر هنری مربوط به مفهوم شرک در سوره حج قرآن کریم و تحلیل عناصر آن بر اساس نظریه سید قطب با تمرکز بر استخراج مستقل کارکرد های این تصاویر بر پایه دیدگاه عبدالسلام احمد الراغب می باشد. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از جداول آماری، از روش توصیفی-تحلیلی بهره برده ایم.ازنتایجی که این پژوهش به آن دست یافته، این است که خداوند منزه تصویر هنری را تنها برای غرض زیبایی که در ارائه اندیشه ی اصلی آیات مورد بحث تجلی یافته، مورد استفاده قرار نداده است، بلکه آن را وسیله ای برای بیان اغراض اعتقادی، روانی ودیگر اغراض برگزیده است. همچنین در میان عناصر تصویر هنری مفهوم شرک در سوره حج، عنصر هماهنگی هنری با(14 بار تکرار)بیشترین حضور را داشته است وهمچنین کارکرد اعتقادی در صدر کارکردهای تصاویر هنری این مفهوم با(5 بار تکرار)قرار دارد؛سپس کارکردهای روانی، عقلانی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی به ترتیب آمده اند.
کلمات کلیدی: قرآن کریم، سره حج، مفهوم شرک،کارکرد تصویرهنری،مفاهیم ذهنی
* استاد تمام گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران parvini@modares.ac.ir
** استاد تمام گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران motaghizadeh@modares.ac.ir
*** کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران(نويسنده مسوول) amir.hosseiyn.golshani@gmail.com
تاریخ دریافت: 20/6/1402، تاریخ پذیرش: 17/10/1402
The Holy Quran.
Ibn Ashour, mohammad taher,(2000). Al-tahryr va al-tanvir.beirut: muassisa al-tarikh al-arabi[in Arabic].
Abu zohre, mohammad,(no date).zohrat al-tafasir.beirut: dar al-fekr[in Arabic].
Al ghazi, abdol ghader,(2003).bayan al-maani. Damascus: matbaat al-taraguy[in Arabic].
Ibn fares,ahmed ibn fares,(2008).mojam al-maghaees al-logha.beirut: dar al-ehya alturath al-arabi[in Arabic].
Esmail, ezoddin,(2013). Al-adab va fonunoh drasat va naghd.al-ghahera: dar al-fekr al-arabi[in Arabic].
Alusi, Mahmud ibn abdollah,(1995).ruh al-maani fi tafsir al-Quran al-azim va al-sab al-masani.beirut: dar al-kotob al-elmiyyah[in Arabic].
Ahmed al-ragheb, abdossallam, (2001).vazifat al-surat al-faunniat fi al-Quran al-karim.halab: l al-derasat va al-tarjomeh va al-nashr[in Arabic].
Khaledi, salah abd al-fattah,(2016).nazariyyat al-tasvir al-fanniy enda sayyed ghotb.omman: dar al-faroogh l al-nashr va al-tozih[in Arabic].
Jorjani, abd al-ghaher,(no date).asrar al-balagha.beirut: dar al-maaref[in Arabic].
Zakariya, abu bakr mohhammad,(2001).al-sherk fel ghadim va al-hadis.al-riyaz: maktabat al-roshd[in Arabic].
Tabatabayee, mohammad hossein,(2011).al-mizan fi tafsir al-Quran.beirut: moassesat al-alami l al-matbuat[in Arabic].
Ezoddin, esmail,(no date).al-tafsir al-nafsi l al-adab.al-ghahera: maktabat al-gharib[in Arabic].
Askari, abuhelal,(1992).mojam al-forugh al-loghaviyya,Qom: moassesat al-nashr al-eslami[in Arabic].
Abdollah,mohammad hasan,(no date).al-surat va al-bana al-sheri.Egypt: dar al-maaref[in Arabic].
Alvan,abdollah ibn naseh,(2006).erab al-Quran al-karim.Egypt: dar al-sahabeh l al-torath[in Arabic].
Farahidi, Khalil ibn ahmad,(2003).al-ain.lobnan: dar al-kotob al-elmiyyh[in Arabic].
Ghotb, sayyed,(2001).fi zalal al-Quran.beirut: dar al-shorugh[in Arabic].
Ghotb, sayyed,(2002).al-tasvir al-fanni fi al-Quran al-karim.al-ghahera: dar al-shorugh[in Arabic].
Safi, Mahmud,(1998).al-jadval fi erab al-Quran va sarfehe va bayanehe maa favaed nahviyyat hammat, Syria: dar al-rashid[in Arabic].
Tabarasi, fazl ibn hasan, (no date).majma al-bayan fi tafsir al-Quran.tehran: naser khosrow[in Arabic].
Articles
Omid ali, ahmad, parvini, Khalil, isa, Mottaqi Zadeh, Amin al-Maqdisi, Abu al-Hassan,(2012). The function of artistic image in Shiite poetry.lesan mobin,year3,number8, page 19 to 39.
jarahi, Mehdi, Babazadeh, Majid, Rudmoghadas, Ramazan Ali (2014). Principles, principles, and methods of political education in Islam from the perspective of the Qur'an.basirat va tarbiyat eslami, year11, number31, page 95 to 112.