The Satirical Techniques in the Novel “The Secret Life of Saeed: The Pessoptimist” by Emile Habibi

Document Type : Research Paper

Authors

1 Assistant Professor in department of Arabic Language and Literature, Shahid Beheshti University

2 Masters Student in department of Arabic Language and Literature, Shahid Beheshti University

Abstract

Satire is one of the literary creativities that is used from past to the present time. Sometimes, the audience perceives satire as degrading the others; that is somehow correct. Satire’s aim is not merely meeting one’s spiritual needs like laughter, more precisely; its aim is to portray social, political and cultural situation that the author and society are suffering from. The use of satire has many reasons, the most important of which is lack of freedom of expression. When literary man can not openly criticize oppression, wrongdoing or wrong policy of society, he/she uses satire to express his/her thoughts. Pessoptimist does not use satire as a fear of Zionist policies. It seem he did not find a better way to do so except satire; and that satire is not a merely a satire, it is tragic and humorous, with a message for the audience to express the conditions of Palestine and its people. With a descriptive-analytical approach, this article analyzes and explores how satire is applied in this novel. Since Emile depicts various aspects of the Palestinian people's condition, it is closely linked to resistance literature. The purpose of this research is to address the importance of Israeli–Palestinian conflict and not to ignore its religious and humane aspects, and since this novel has had a profound impact on the world and the Zionist regime, it contains new and worthwhile reading thoughts and ideas. This article aims to explain how and for what reasons satire is used by Habibi and its role in the success of his work. Since the writer has used all methods to express his tragedy and pain, this research explores and unveils the creativity in satire use of Habibi as a way to express and convey his thoughts and opinions. The Palestinian identity crisis, the Arabs' position on the Palestine issue, and the policies of culturalization are important issues that this paper will address. The novel suggests that the author used satire to describe the condition in Palestine and humiliate the Zionist regime.
 

Keywords

Full Text

جلوه های طنز در رمان خوشبدبین اثر امیل حبیبی

 امیر فرهنگ‌نیا[1]

علی پورحمدانیان[2]

چکیده

طنز از خلاقیت­های ادبی است که در گذشته تاکنون بکار رفته و گاهی مخاطب هدف از طنز را کاستن از منزلت «دیگری» می­داند که تا حدودی صحیح است اما دقیقتر اینکه بکار گرفتن طنز تنها پاسخگویی به نیازهای روحی انسان همچون مزاح و خنده نیست، بلکه بیانگر وضع اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است که مؤلف و جامعه از آنها رنج می­برند. بکارگیری طنز دلایل بسیاری دارد که از مهمترین آنها بستن دهان­هاست؛ بطوری که ادیب نمی­تواند آشکارا به انتقاد از ظلم، اشتباه یا سیاستی غلط بپردازد؛ بنابراین طنز را به عنوان سکویی برای بیان خواسته­های خود برمی­گزیند. "خوشبدبین" طنز را تنها به خاطر ترس از سیاست­های رژیم صهیونیستی بکار نگرفته و گویا نویسنده، روشی بهتر از آن مشاهده نکرده؛ بطوریکه صرفاً به شیوه طنز نگاشته نشده، بلکه طنزی تلخ و تراژدیک، حاوی پیامی برای مخاطب در بیان شرایط فلسطین و ملت آن است. این مقاله با روش وصفی_تحلیلی، به تحلیل و بررسی چگونگی بکارگیری طنز در این رمان می­پردازد. از آنجایی که امیل جلوه­های مختلفی از شرایط ملت فلسطین را ترسیم می­کند، ارتباط تنگاتنگی با ادبیات پایداری دارد. ضرورت این جستار در پرداختن به اهمیت موضوع فلسطین و عدم چشم­پوشی از جنبه دینی و انسانی آن است و از آنجایی که این رمان تأثیر بسزایی در جهان و رژیم صهیونیستی گذاشته، بدیهی است که اندیشه­های جدید و شایان مطالعه­ای در بردارد. این مقاله در پی تبیین چگونگی بکارگیری طنز و اغراض آن نزد حبیبی و نقش آن در موفقیت اثر اوست و از آنجایی که ادیب فلسطینی همه روش­ها را برای بیان تراژدی و دردهای خود بکار گرفته، این جستار از خلاقیت بکارگیری طنز به عنوان روشی در بیان افکار و نظرات حبیبی پرده برمیدارد. بحران هویت فلسطینی، جایگاه عرب­ها نسبت به قضیه فلسطین و سیاست­های فرهنگ­سازی از موضوعات مهمی است که این مقاله به بررسی آنها می­پردازد. این رمان بیانگر این است که نویسنده، طنز را برای توصیف وضعیت حاکم بر فلسطین و تحقیر رژیم صهیونیستی بکار گرفته است.

کلید‌واژه‌ها: طنز، رمان فلسطین، خوشبدبین، امیل حبیبی.


[1] - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی، (نویسنده مسئول)، a_farhangnia@sbu.ac.ir

[2] - دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی، ali.purhamdanian@gmail.com

 

References

القرآن الکریم.
أبو حاقّة، أحمد (1979)، الالتزام فی الشعر العربی، دار العلم للملایین، بیروت: ط 1.
ابویسانی، حسین (1392)، سمیح القاسم و شعر معاصر فلسطین، دار سروش للنشر، ط 1.
الأسطة، عادل (2008)، أدب المقاومة من تفاؤل البدایات إلی خیبة النهایات، مؤسسة فلسطین للثقافة، سوریة، دمشق- ط2.
بازی، محمد (2012)، العنوان فی الثقافة العربیة، التشکیل ومسالک التأویل- ط 1، الرباط: منشورات دار الخلاف.
حبیبی، إمیل (1989)، الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل، الطبعة الثانیة، بیروت: دار ابن خلدون.
الخطیب، حسام (1996)، النقد الأدبی فی الوطن الفلسطینی والشتات، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ، عماد علی (2014)، هویّة العنونة فی الشعر السّعودی المعاصر، مؤسّسة الانتشار العربی، بیروت، لبنان- ط1.
زبادی، وفاء (2011)، المرأة الفلسطینیة بین اللجوء والعودة فی روایة الوقائع الغریبة فی اختفاء سعید أبی النحس المتشائل لإمیل حبیبی، الطبعة الأولی،فلسطین: بدیل/ المرکز الفلسطینی لمصادر حقوق المواطنة واللاجئین.
شرف، عبدالعزیز (1992)، الأدب الفکاهی، الطبعة الأولی، مصر: الشرکة المصریة العالمیة للنشر- لونجمان.
طه، نعمان محمد أمین (1979)، السخریة فی الأدب العربی حتى نهایة القرن الرابع الهجری- ط1، القاهرة: دار التوفیقیة للطباعة. 
عبد الحلیم، محمد حسین (1988)، السخریّة فی أدب الجاحظ- طبعة 1، الجماهیریّة اللیبیّة؛ الدار الجماهیریّة للنشر والتوزیع والإعلان.
غراب، سعید أحمد (2010)، السخریّة فی الشعر المصری فی القرن العشرین، طبعة 1، مصر: دار العلم والإیمان للنشر والتوزیع.
قزیحة، ریاض (1998)، الفکاهة فی الأدب الأندلسی- ط1، بیروت: المکتبة العصریة للطباعة والنشر.
کنفانی، غسّان (2015)، أدب المقاومة فی فلسطین المحتلّة، قبرص: دار منشورات الرمال.
محمد حسین، عبد الحلیم (1988)، السخریّة فی أدب الجاحظ- ط1، الجماهیریّة اللیبیّة: الدار الجماهیریّة للنشر و التوزیع و الإعلان.
المسعودی، کریم مهدی (2006)، الواقع الفلسطینی فی الروایة (دراسة نقدیة فی أدب غسان کنفانی وجبرا إبراهیم جبرا)- ط1، دمشق: دار النمیر للطباعة والنشر والتوزیع.
المناصرة، حسین (2002)، المرأة وعلاقتها بالآخر فی الروایة العربیّة الفلطسطینیّة- ط 1، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدراسات والنّشر.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (2013)، فردوس الأرض المغتصبة- ط 1، بیروت: دار الفارابی للنشر.
النابلسی، شاکر (1987)، مجنون التراب، دراسة فی شعر وفکر محمود درویش- ط 1، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات والنشر.
الهوال، حامد عبده (1982)، السخریة فی أدب المازنی، القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
یاغی، هاشم (1981)، القصة القصیرة فی فلسطین والأردن- ط2، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات والنشر.
الرسائل الجامعیّة
توفیق، قحام (2017)، أزمة الهویة فی الروایة الجزائریة المعاصرة، أطروحة دکتوراه، جامعة محمد لمین دباغین- سطیف2، الجمهوریة الجزائریة.
حمدان، یوسف حسین محمود (2007)، الهویّة وتجلّیاتها السردیّة فی أعمال إمیل حبیبی، رسالة الماجیستیر، الجامعة الأردنیّة، کلیّة الدراسات العلیا.
الذبیانی، مساعد بن سعد بن ضحیان (1431)، السخریة فی شعر عبد الله البردونی، رسالة الماجستیر، السعودیة.
الصلیبی، حسین محمد حسین (2008)، الروایة الفلسطینیة وتجلّیاتها الفنیّة والموضوعیة فی الأرض المحتلّة بعد إتفاقیة أوسلو، رسالة لنیل الماجیستیر فی اللغة والأدب، الجامعة الإسلامیّة غزّة.
مسمح، أیمن سلیمان (2007)، الاتجاه الاجتماعی فی الشعر الفلسطینی بین الإنتفاضتین، رسالة ماجیستیر، الجامعة الإسلامیّة بغزّة.
المقالات
حافظ، صبری (1996)، فی الذاکرة؛ إمیل حبیبی وسرد إحیاء الذاکرة الفلسطینیة، الدراسات الفلسطینیة، العدد7 والعشرین، صص 110-133.
زوین، حیدر (2018)، السخریة فی شعر أحمد صافی النجفی، مجلة جیل الدراسات الأدبیة والفکریة، العام 5، العدد 42 ، صص 57-76.
شکری، مسعود و روشنفکر، کبری و پروینی، خلیل و میرزائی، فرامرز (1396)، صورة الآخر الإسرائیلی فی روایة المتشائل، مجلة إضاءات نقدیة، العدد 26، صص 85- 109.
عبدی، صلاح الدّین (1430)، استدعاء التّراث فی أدب زکریّا تامر، دراسات فی العلوم الإنسانیّة، سنة 16، العدد 3، صص 57_69.
العزوزی، شهیدة (1439)، السخریّة فی التراث العربی، آفاق الثقافة والتراث، ربیع، العدد 100، صص38-50.
فحماوی، عایدة (2011)، قراءة فی روایة المتشائل مأساة شعب وأزمة هویة؛ روایة الوعی والوعی المضاد، ضمن کتاب موسوعة أبحاث ودراسات فی الأدب الفلسطینی الحدیث (ا) الأدب المحلی، إعداد وتحریر یاسین کتانی، الطبعة الأولی، باقة الغربیة: مجمع القاسمی للغة العربیة.
مسبوق، سید مهدی، مظفری، رسول فتحی (1437 ه.ق)، «تجلیات السخریة وأسالیبها فی نهج البلاغة»، الخطب المائة الأولی أنموذجاً، مجلة آفاق الحضارة الإسلامیة، السنة 19، العدد 1، صص 95- 121.
الموسی، خلیل (1433)، درجات السخریّة فی الشعر العربی، مجلة المعرفة، العدد 586، صص 35-45.
محمود، حسنی (1984)، هاجس العودة فی قصص إمیل حبیبی (قراءات نقدیة فی قصتی النوریة و السلطعون)، مجلة فصول، العدد 4، صص 205-222.

Files

Share

How to cite

Statistics